درمان افسردگی و اضطراب با طب سنتی
در کتب طب سنتی ایران در مورد اختلالات افسردگی و اضطراب تعریف مشخص و واضحی به شیوه امروزی وجود ندارد.درمان افسردگی و اضطراب با طب سنتی.
🔰آیا با تدابیر طب سنتی می‌توان افسردگی و اضطراب را درمان کرد؟
برای اینکه بدانیم متخصصان طب سنتی در مقایسه با متخصصان طب رایج در مواجهه و مقابله با افسردگی و اضطراب چه تدابیر و راهکارهای درمانی ارائه می‌دهند با دکتر فاطمه محجوب پزشک متخصص طب سنتی گفتگویی به شرح ذیل انجام دادیم.
🏷درمان افسردگی و اضطراب در طب سنتی
به طور کلی تغییر خلق به سمت غم و اندوه را افسردگی و تغییر خلق به سمت نگرانی و ترس و فوبیا را اضطراب تلقی می‌کنیم.
در اصول حفظ الصحه یا همان اصول شش گانه که در مکتب طب ایرانی از آموزه‌های کلیدی حفظ سلامت محسوب می‌شود و متخصصان در پیشگیری و کنترل و بهبود هر نوع بیماری آن را ملاک درمان قرار می‌دهند در بحث اعراض نفسانی در مورد سلامت روان به این امر مهم پرداخته شده است؛
همچنین در مباحث بیماری های سیستم عصبی و بیماری های قلب به برخی نشانه های افسردگی و اضطراب اشاره شده است. از دیدگاه این طب قلب تنها یک عضوصنوبری پمپاژکننده خون نیست بلکه مرکز عواطف و احساسات است و در انواع سوءمزاج‌های قلب، علایم روحی و روانی متفاوتی بروز می‌کند.
در طب ایرانی اختلالات خلقی در سطح وسیعی از نظر سبب شناسی بررسی می شود.
توجه داشتن به مزاج پایه بدن، سوءمزاج های سیستم عصبی و مغز، سوءمزاج های قلب، سوء مزاج های عام بدن همچون سوءمزاج سوداوی، بررسی وضعیت گوارشی و وجود کم خونی همه از مواردی است که در شرح حال در کنار در نظر گرفتن شرایط محیطی، خانواده و شغلی فرد، باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
🏷افسردگی و اضطراب دو اختلال متفاوت
افسردگی همیشه با اضطراب همراه نبوده اما در بسیاری از بیماران همپوشانی زیادی بین این دو اختلال ممکن است مشاهده شود. در اختلالات اضطرابی معمولا فرد با نگرانی، بی قراری، ترس و وحشت یا حملات پانیک مواجه است.
اما بیماران دچار افسردگی منزوی و گوشه‌گیر بوده و تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند و می تواند این اختلال روی خواب و تغذیه فرد تاثیر سوئی بگذارد.
البته در برخی مواقع هم فرد در کنار افسردگی دچار ترس و اضطراب و تخیلات هراس‌انگیز می‌شود و گاهی هم افراد دچار اضطراب به دلیل ترس و وحشت و فوبیایی که دارند سعی می‌کنند خود را از محیط و ارتباطات اجتماعی و تنش های محیطی دور کنند که به تدریج دچار افسردگی می‌شوند.
🏷علت بروز افسردگی در پاییز و زمستان
بروز افسردگی در ماه‌های سرد سال نوعی اختلال عاطفی فصلی (Seasonal affective disorder) است. همچنان که تغییرات جوی بر پیکره طبیعت و درختان و زمین تاثیر می‌گذارد، می‌تواند بر جسم و جان انسان هم اثراتی داشته باشد و باعث بروز اختلالات عاطفی فصلی شود.
با مایل شدن نور خورشید و کاهش تابش آفتاب همچنان که از حرارت زمین کاسته می‌شود سیستم بدنی انسان هم دستخوش چنین تغییراتی شده، سروتونین که نوعی انتقال دهنده عصبی در مغز است کاهش یافته، در افراد مستعد با مزاج پایه سرد و خشک می تواند افسردگی بروز کند.
این تغییرات خلقی اگر در حد دلتنگی و غم و اندوه و گذرا و با شدت کم باشد نیاز به درمان ندارد اما اگر فرد سابقه ابتلا به افسردگی ماژور داشته باشد برای جلوگیری از عود و تشدید بیماری نیاز به مداخلات پزشکی دارد.
درمان افسردگی و اضطراب با طب سنتی
🏷لزوم خروج به موقع مواد دفعی و خواب مناسب
از دیدگاه طب ایرانی پیشگیری و درمان افسردگی و اضطراب بر اصول شش گانه حفظ سلامتی استوار است که اگر به درستی رعایت شود می‌تواند تا حدودی زیادی سلامت روان فرد را تضمین کند. یکی از این اصول مبحث احتباس و استفراغ است.
اجابت مزاج در قالب دفع به موقع مدفوع، ادرار کردن، قاعدگی منظم و مقاربت مناسب زوج‌ها، تعریق و… می‌تواند سبب خروج بخشی از مواد زاید و دفعی بدن شده در کاهش تحریک‌پذیری، تنش و افکار وسواسی تاثیر مطلوبی بگذارد. تأخیر قاعدگی در بانوان که اثر مستقیم بر مسائل خلقی دارد نمودی از این امر مهم هست.
بیداری شبانه و عدم خواب کافی در شب به خصوص برای افرادی که دچار اختلال اضطرابی هستند بسیار مضر است. بهترین زمان برای خواب شبانه ساعت 10 شب تا اذان صبح یا طلوع آفتاب است. به کسانی هم که دچار اختلال افسردگی هستند خواب روز توصیه نمی‌شود چون سبب سردی بیش از حد بدن شده و از نشاط و شادابی و انرژی فرد می‌کاهد.
🏷نقش ورزش و ماساژ و طبیعت‌گردی
ورزش و فعالیت بدنی متناسب از دیگر اصول حفظ صحه و تاثیر گذار بر سلامت روان است. ورزش با کمک به حرکت جریان خون سبب عملکرد مطلوب سیستم عصبی و مغز و قلب و دیگر ارگان های بدن شده، اسباب نشاط و شادابی را مهیا می‌کند.
ماساژهای آرامش‌بخش نیز نقش موثری در کاهش تنش‌ها دارد. استنشاق هوای پاک و تهویه ریوی مناسب در افراد دچار ترس و اضطراب و حملات پانیک کمک کننده است .
و توصیه می شود این افراد هفته‌ای 2-1 بار برای استنشاق هوای تمیز و ارتباط برقرار کردن با گل‌ها و درختان و مشاهده آسمان زیبای آبی و دل سپردن به آن، به دامان طبیعت بروند تا لحظاتی فارغ از هیاهوی روزگار، جانی تازه کنند و روحی بیفزایند.
کسانی که به خصوص در این بحران کرونا دچار ترس و اضطراب شده‌اند از شنیدن اخبار منفی خودداری کنند و با گوش دادن به موسیقی و نغمه های دلنشین و یا ارتباط تلفنی با دوستان و اقوام به تقویت روحیه خود کمک کنند.
درمان افسردگی و اضطراب با طب سنتی
🏷اصل ضروری تغذیه
کسانی که مستعد ابتلا به بیماری‌های روحی هستند باید از مصرف غذاهای مولد اخلاط غلیظ و سودا مانند سوسیس و کالباس، گوشت گوساله، غذاهای کنسروی، پیتزا، لازانیا، قارچ، بادمجان و… اجتناب کنند و به جای آن ها ازغذاهای مولد دم یا تولید کننده خون استفاده کنند.
در مبتلایان به افسردگی خورش‌هایی که با گوشت گوسفند تهیه می‌شوند مانند خورش سیب و آلو، خورش به و آلو، مغزهای آجیلی به خصوص بادام در قالب شیر بادام مفید است.
شیربادام مخلوطی از یک لیوان شیر با 10-7 عدد بادام پوست گرفته و یک قاشق عسل است و می‌تواند در کنار تقویت مغز، رطوبت خوبی به سیستم عصبی برای کاهش افکار وسواسی و بی خوابی بدهد و توصیه می شود یک ساعت قبل از خواب میل شود.
از دیگر مواد غذایی مفید حریره بادام، شله زرد، شربت گلاب و زعفران، شربت بیدمشک، سیب، به، انگور،انجیر، نارنگی و پرتقال شیرین می توان نام برد.
در میان دمنوش‌ها، دمنوش گل گاوزبان ایرانی، مفرح و شادی‌آور بوده و اثرات ضدافسردگی دارد. البته اگر فرد دچار پرفشاری خون است بهتر است این دمنوش را با چند قطره آب لیموی تازه میل شود. دمنوش موثر دیگر بادرنجبویه است که می‌تواند آرام‌بخش و تقویت‌کننده قلب و معده و مغز باشد.
دمنوش بهارنارنج هم برای افراد دچار حملات اضطرابی مفید است. مصرف فالوده سیب و به همراه با مقداری گلاب و عرق بیدمشک و چند پر زعفران و عسل هم توصیه می شود.
درمان سنتی تا چه میزان جواب می دهد؟
درمان‌های گفته شده از جمله توصیه های کلی هستند که برای افسردگی و اضطراب با درجات خفیف می‌تواند کارامد باشد.
اما اگر این اختلالات شدید باشد و سبب اختلال عملکرد فرد شود با توجه به سبب شناسی بیماری توسط متخصص طب سنتی، درمان ها باید تخصصی‌تر انجام شود و همزمان نیز داروهای های روانپزشک و مشاوره های روانشناسی هم باید در پروتکل درمانی لحاظ گردد تا در کوتاه‌ترین زمان، بهترین بازده درمانی برای بیمار صورت پذیرد.
افراد با درجه شدید بیماری نباید با مشاهده علایمی از بهبودی سریع داروهای‌شان را قطع کنند و بهتر است برای پیشگیری از عود یا تشدید این اختلال هر چند ماه به متخصص مراجعه و از یک درمان نگه‌دارنده پیروی کنند.
