بادکش درمانی
🏷️بادکش (حجامت خشک) چیست؟
👈در کتب طب سنتی ایران از جمله ذخیره خوارزمشاهی و قانون فی الطب و الحاوی و … ، مطالبی در مورد بادکش وجود دارد که نشان دهنده سابقه طولانی این روش است. بادکش یکی از اجزاء اعمال یداوی در طب سنتی محسوب می شود.
👈بادکش (dry cuping) یا همان حجامت خشک یعنی ایجاد کِشش و مکش در پوست بدن به وسلیه ظرفی توخالی که باعث جمع شدن پوست در داخل لیوان شده و در آن ناحیه انبساط ایجاد می کند.
🏷️بادکش درمانی چگونه در بدن عمل می کند؟
🔰بادکش در بدن با مکانیسم های مختلفی اثر خود را اعمال می کند که شامل:
1. انحراف: انحراف ماده و جذب آن به سمت دیگری که باعث سکون آن ماده بشود، مثل بادکش کردن قفسه سینه برای قطع خونریزی شدید دوران قاعدگی.
2. ابراز: بارز کردن ورمی که در عمق اعضاء است برای اینکه معالجه (داروها) به آن برسد.
3. انتقال: انتقال ورم از عضو شریف به عضو پست ترِ هم جوار(عضو نزدیک)
4. تسخین: برای گرم کردن عضو و جذب خون به سمت آن عضو، و همچنین برای به تحلیل بردن باد اعضاء که بادکش گرم اثرش در این مورد قوی تر است.
5. تسکین: استعمال بادکش برای کاهش و تسکین دردها، مثل گذاشتن لیوان بادکش روی ناف به خاطر قولنج مبرح و دردناک (در اصطلاح عامیانه افتادگی ناف نام دارد.) و بادهای شکم و دردهای رحمی که در هنگام حرکت خون (هنگام قاعدگی) عارض می شود به خصوص برای جوانان، و یا بادکش کردن روی باسن برای بیماری سیاتیک
⚠️لزوم تجویز بادکش برای درمان بیماری هایی که در بالا نام برده شد اگر از حجامت بیشتر نباشد کمتر نیست. حتما به طبیب حاذق سنتی مراجعه کنید و پس از تجویز بادکش ، اقدام به انجام آن کنید.
🏷️موارد استفاده از بادکش
🔰از بادکش می توان در موارد زیر البته فقط و فقط با تجویز پزشک استفاده نمود:
1. فراخوان غذایی(خونی): به دلیل افزایش جریان خون مویرگی با انجام بادکش در مواضع مختلف، خون رسانی(غذارسانی) به آن مواضع بیشتر خواهد شد. لذا می توان از این روش برای افزایش بافت ماهیچه ای استفاده نمود. (مثلاً برای رفع لاغری های موضعی مثل لاغری صورت می توان از این روش استفاده نمود ،همچنین می توان چربی موضعی را مقداری برطرف نمود.
2. فراخوان دفاعی: افزایش خون رسانی موضعی با فراخوانی سلول های دفاعی و فاکتور های ضد التهاب خونی به موضع، باعث تسریع ترمیم آسیب های بافتی و عفونت های موضعی می شود.(متمرکز شدن قوای بدن در ناحیه بادکش) مثلاً با بادکش کردن اطراف زخم های بستر می توان به ترمیم و بهبود این زخم ها کمک شایانی کرد.
3. ایجاد انبساط: بادکش درمانی باعث رفع اسپاسم و گرفتگی های عضلانی و ایجاد انبساط در عضلات و اعضا می گردد.
4. انتقال مواد: بادکش درمانی باعث انتقال مواد از مواضع مجاور موضع بادکش به موضع بادکش می گردد و از این خاصیت برای انتقال مواد از عضوی به عضوی دیگر استفاده می گردد، مثل انتقال مواد سوداوی از مغز به سمت اسافل.
5. تحریک فعالیت موضعی: بادکش درمانی باعث حرکت در عضوها می شود، مثل افزایش حرکت دودی روده ها با بادکش سبک روی شکم.(ورزش موضعی)
6. رفع خستگی: به خاطر خون رسانی زیاد و سایر خواص، بادکش در رفع خستگی و کسالت قابل استفاده است به خصوص در بعضی مزاجها، مثل بادکش گرم در فردی با مزاج سرد و تر.
7. تمرکز قوا بر عضوی خاص: بادکش درمانی باعث توجه قوه مدبره و تمرکز قوای بدن به موضع تحت بادکش می گردد. مثلاً در سردردها می توانیم برای تسکین، قوای بدن را به سمت ساق پا بکشیم یا مثلاً برای برخی بیماریها که علت آنها ضعف عضو است به خوبی می توانیم از بادکش برای تقویت آن عضو کمک بگیریم. البته واضح است که در مورد اول هدف تسکین و در مورد دوم هدف درمان است.
8. اخراج مواد مضر از بدن: برای کمک به خروج مواد و سموم از بدن می توان از بادکش استفاده کرد، مثل خروج نیش حشرات یا عفونت آبسه ای که باز شده است.
9. رفع ریح اعضا: بادکش درمانی باعث از بین رفتن نفخ اعضا می شود و بادکش گرم در این مورد اثرش بیشتر می باشد.
🏷️فواید بادکش درمانی
🔸خون‌رسانی به اعضای بدن
🔸ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده از طریق افزایش جریان گردش خون
🔸کمک به درمان یبوست با استفاده از بادکش لغزان
🔸تسکین اسپاسم‌های عصبی
🏷️مواد تشکیل دهنده تاول بادکش
نتیجه مقاله ای در مورد بادکش برای پاسخ به این سوال که آیا تاول های ناشی از بادکش گذاری برای درمان مفیدند یا نه و نیز ماده داخل این تاولها چیست؟ به این منظور مایع داخل تاول ناشی از بادکش از گروه اول از بیماران و مایع داخل تاول ناشی از سوختگی با آب جوش در گروه دوم بیماران خارج شده و تحت الکتروفورز و برسی های دیگر قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شد.
پروتئین های این دو مایع کاملا با هم متفاوت بودند. در تاول ناشی از بادکش IgG زیادی وجود داشت که خارج شدن این ایمونوگلوبولین از بدن باعث تحریک تولید آن توسط لنفوسیت های B می شود. یعنی ایمنی همورال فعال می شود. تاول های ناشی از بادکش فعالیت T cell ها را نیز افزایش می دهد و ایمنی سلولی نیز تقویت می شود. هموپکسین پروتئین دیگری است که در اثر بادکش فعال می شود که “هم” توکسیک ناشی از اضافه بار آهن را خارج می نماید. تترانکتین پروتئینی است که باعث تجزیه لخته و ترمیم بافت می شود. این مطالعه نشان داد که تترانکتین در بدن بیماران بادکش شده افزایش می یابد لذا بادکش در تجزیه لخته و ترمیم بافت موثر است. کالمودولین پروتئین ضد التهابی است که داروهای مسکن و ضد التهاب میزان آن را در بدن افزایش می دهند. در تاولهای ناشی از بادکش پروتئین کالمودولین وجود داشت که خود باعث تحریک تولید آن در بدن و ایجاد اثر ضد درد توسط بادکش مخصوصا در دردهای گردن می شود.
هیچکدام از موارد ذکر شده در تاول ناشی از سوختگی با آب جوش وجود نداشت.
🔰در نتیجه: تاول ناشی از بادکش شامل پروتئین هایی است که مسیرهای خاصی از سیستم ایمنی را فعال می کند که عملکرد آنتی اکسیدان، ضد آپاپتوز، ترمیم کننده بافت و تنظیم کننده متابولیسم دارد. این تئوری معادل تئوری طب چینی بنا بر دفع رطوبت اضافی بدن از طریق تاول های ناشی از بادکش است.
🏷️نکات مهم در بادکش گذاری
1. در بیماری های مختلف، معمولا یک بار بادکش انداختن در هر روز کفایت می کند. در بعضی موارد خاص ممکن است نیاز به تکرار آن در طول روز باشد.( مثلا در مورد سنگ کلیه ای که در مسیر حالب در حال حرکت است، با جا به جا شدن سنگ و عوض شدن محل درد، می توان نقاط جدید را بادکش کرد.) بادکش بیش از حد می تواند منجر به آزردگی پوست شود.
2. بروز چند عدد تاول در محل بادکش طبیعی است و بعد از چند روز خود به خود بهبود می یابند. توجه داشته باشید که تاول های ناشی از بادکش خیلی دیر جذب می شوند، لذا بهتر است آنها را به آرامی تخلیه کنید.
🔰ایجاد تاول روی پوست بیمار پس از بادکش چند علت عمده دارد:
🔸 ضعف و سستی پوست بیمار.
🔸 زیاد بودن فشار منفی ایجاد شده
🔸 طولانی بودن مدت زمان بادکش.
لذا با کنترل وضعیت پوست طی مدت زمان بادکش و تنظیم مدت زمان بادکش و میزان خلاء ایجاد شده می توان تا حد زیادی از این مساله جلوگیری کرد. بنابر دیدگاه طب سنتی، بادکش در محل، ایجاد حرارت می کند ولذا تاول های ایجاد شده، نوعی سوختگی سطحی و ملایم محسوب می شوند.
3. در بادکش متحرک(لغزان) افرادی که دارای جوش های متعدد پوستی هستند احتیاط کنید؛ چراکه گذر بادکش از روی هر کدام از جوش ها ممکن است باعث خروج چرک و خون شود.
4. کبودی های ناشی از بادکش، واکنش طبیعی بدن است و جای نگرانی ندارد و طی ۵ تا ۱۰ روز کاملا برطرف می شود. برای رفع سریعتر این کبودی ها می توان از ماساژ موضع بادکش بلافاصله پس از بادکش گذاری بهره گرفت. با کنترل میزان مکش پوست بیمار و تنظیم مدت بادکش، می توان از کبودی شدید پوست جلوگیری نمود. در مورد بادکش صورت، بهتر است از بادکش متناوب(منقطع) کمک گرفت.
5. در صورتی که بیمار طی بادکش گذاری دچار حالات تهوع، سرگیجه و یا عرق سرد شد؛ بلافاصله بادکش را از بدن جدا کنید و بیمار را به پهلوی راست بخوابانید و پاهای او را به داخل شکم خم کنید. علایم فوق طی چند دقیقه کاملا رفع می شوند. برای رفع سریعتر علایم از یک قاشق عسل خوراکی( به صورت مکیدن) یا یک لیوان شربت عسل استفاده کنید.
6. میزان مکش لیوان در افراد لاغر و ضعیف باید کمتر از افراد چاق باشد؛ زیرا بادکش شدید پوست آنها، باعث تورم بافتی(التهاب) و اسپاسم(گرفتگی) عضلانی می شود.
7. طبع بادکش، گرم و خشک است.
8. بادکش برخی نواحی مانند پهلوها یا پشت کاسه زانو دردناک است و باید در انجام آنها احتیاط کرد.
🏷️موارد منع انجام بادکش
1. روی محل های فعلی فتق. (اگر بیمار سابقه فتق دارد و از ترمیم کامل آن مطمئن نیست بهتر است در انجام بادکش احتیاط کند.)
2. بادکش مستقیم ستون فقرات کودکان خردسال.
3. شاید مهمترین مورد منع استفاده از بادکش، در نواحی شکم و کمر زنان باردار است که ممکن است منجر به تحریک انقباضات رحمی شود.
#آموزش_بادکش_درمانی
#بادکش
برای رزرو نوبت اینجا کلیک کنید.
📌منابع: انجمن طب سنتی ایران – دکتر مریم نواب زاده(متخصص طب ایرانی) – دکتر سید مهدی میرغضنفری – LIU, Zhidan, et al. Is cupping blister harmful?.A proteomical analysis of blister fluid induced by cupping therapy and scald. Complementary Therapies in Medicine, 2018, 36: 25-29.
🔸پست های دیگر🔸
